TEXNOLOGIK JARAYONLAR YONG‘IN XAVFSIZLIGI KAFEDRASI
Mansurxodjaev Nig‘matilla Axmadjonovich – kafedra boshlig‘i, polkovnik
KAFEDRA YO‘NALISHI
Kafedraning maqsadi davlat ahamiyatiga molik o‘ta muhim va/yoki yong‘in va portlash xavfi
yuqori bo‘lgan ob’ektlarning yong‘in profilaktikasi yo‘nalishiga doir ixtisoslik
fanlari bo‘yicha o‘quv, ilmiy-uslubiy, ilmiy-tadqiqot, tashkiliy-uslubiy, tarbiyaviy
va ma’naviy-ma’rifiy ishlar olib borish, shuningdek, mazkur yo‘nalishdagi ilmiy-pedagogik
kadrlarni tayyorlashdan iborat.
KAFEDRANING VAZIFASI:
OLIY TA’LIM DOIRASIDA
«Yong‘in xavfsizligi» mutaxassisligi bo‘yicha kursantlarda kasb
faoliyatiga oid bilimlar, ko‘nikmalar va uquvlarni shakllantirishga zamin yaratish, jumladan:
·
Yong‘in xavfsizligini ta’minlash
va yong‘inlarning oldini olish sohasida erishilgan yutuqlar va ularning rivojlanish
istiqbollari haqida tasavvur hosil qilish;
·
Yong‘inlar profilaktikasi tizimining
shakllanishi, bu sohadagi islohotlar natijalari va istiqbollari, yong‘inlar profilaktikasi
haqidagi ta’limotlar berish;
·
Yong‘inlarning oldini olish xizmati
hamda unda faoliyat olib borayotgan sohaviy xizmatlar, jamoat tuzulmalari bilan hamkorlikni tashkil etish;
·
O‘ta muhim toifalangan ob’ektlarning
yong‘in xavfsizligi holatini kompleks tekshirish asoslarini bilish va unda ishtirok
eta olish;
·
Texnologik jarayonlarda qo‘llanilayotgan
asosiy apparat va uskunalarni yong‘in xavfini tahlilini o‘tkazish;
·
Texnologik jihozlarning ichidagi
yonuvchi muhitni aniqlash hisobini o‘tkazish va xona hajmidagi yonuvchi muhitni
baholash;
·
Ishlab chiqarish jarayonida qo‘llanilayotgan
modda va materiallarning yong‘in xavfi ko‘rsatkichlarini aniqlay olish bo‘yicha
chuqur bilimlarni, kasb faoliyati ko‘nikmalari
va uquvlarini shakllantirishga zamin
yaratish.
«Texnosfera xavfsizligi» mutaxassisligi bo‘yicha kursantlarda kasb
faoliyatiga oid bilimlar, ko‘nikmalar va o‘quvlarni shakllantirishga zamin yaratish, jumladan:
·
Texnosfer xavfsizligini ta’minlash
sohalarida erishilgan asosiy yutuqlar, muammolar va ularning rivojlanish istiqbollari
haqidagi tasavvurlarni shakllantirish;
·
Yangi qurilayotgan (rekonstruksiya
qilinayotgan) sanoat korxonalarining bino va inshootlari respublikada amalda bo‘lgan shaharsozlik
norma va qoidalari hamda boshqa qurilish me’yorlarining yong‘inga qarshi talablariga
muvofiqligini tekshirish tartiblarini o‘zlashtirishini ta’minlash;
·
Yong‘inlar bilan bog‘liq va texnogen
xarakterdagi favqulodda vaziyatlarning oldini olish ishlarini tashkil etish ko‘nikmalarini
hosil qilish;
·
Yong‘in bilan bog‘liq va texnogen
xarakterdagi favqulodda vaziyatlarda sanoat korxonalaridagi ishchi-xizmatchilarni
va moddiy boyliklarni evakuatsiya qilish jarayonini, evakuatsiya yo‘llari va chiqish
joylariga qo‘yiladigan talablar haqidagi bilimlarni shakllantirish;
·
O‘ta muhim toifalangan ob’ektlarning
yong‘in xavfsizligi holatini kompleks tekshirish asoslarini bilish va unda ishtirok
eta olish;
·
Texnologik jarayonlarda qo‘llanilayotgan
asosiy apparat va uskunalarni yong‘in xavfini tahlilini o‘tkazish;
·
Texnologik jihozlarning ichidagi
yonuvchi muhitni aniqlash hisobini o‘tkazish va xona hajmidagi yonuvchi muhitni
baholash;
·
Ishlab chiqarish jarayonida qo‘llanilayotgan
modda va materiallarning yong‘in xavfi ko‘rsatkichlarini aniqlay olish bo‘yicha
chuqur bilimlarni, kasb faoliyati ko‘nikmalari va uquvlarini shakllantirishga zamin yaratish.
Davlat yong‘in xavfsizligi xizmati rahbar kadrlarni tayyorlash
oliy kurslari bo‘yicha tinglovchilarda kasb faoliyatiga oid bilimlar, ko‘nikmalar
va uquvlarni shakllantirishga zamin yaratish, jumladan:
·
Sanoat binolarini loyihalashda
va ularni qurishda respublikada amalda bo‘lgan me’yoriy hujjatlarning mehnat muhofazasiga
taalluqli talablarini bajarilganligini nazorat qilishni bilishiga;
·
Sanoat korxonalarida sodir bo‘lgan
yong‘inlar yuzasidan yong‘in-texnik ekspertizasini tayinlash va o‘tkazishning asosiy
prinsiplarini bilishi va bajara olishini;
·
Sanoat korxonalarida yong‘inlar
bilan bog‘liq bo‘lgan jinoyatlarni tasniflay olishni;
·
Yong‘inlar bilan bog‘liq va texnogen
xarakterdagi favqulodda vaziyatlarning oldini olish ishlarini tashkil etish Ko‘nikmalarini
hosil qilish;
·
Yong‘in bilan bog‘liq va texnogen
xarakterdagi favqulodda vaziyatlarda sanoat korxonalaridagi ishchi-xizmatchilarni
va moddiy boyliklarni evakuatsiya qilish jarayonini, evakuatsiya yo‘llari va chiqish
joylariga qo‘yiladigan talablar haqidagi bilimlarni shakllantirish;
·
O‘ta muhim toifalangan ob’ektlarning
yong‘in xavfsizligi holatini kompleks tekshirish asoslarini bilish va unda ishtirok
eta olish;
·
Texnologik jarayonlarda qo‘llanilayotgan
asosiy apparat va uskunalarning yong‘in xavfi tahlilini o‘tkazish;
·
Texnologik jihozlarning ichidagi
yonuvchi muhitni aniqlash hisobini o‘tkazish va xona hajmidagi yonuvchi muhitni
baholash;
·
Ishlab chiqarish jarayonida qo‘llanilayotgan
modda va materiallarning yong‘in xavfi ko‘rsatkichlarini aniqlay olish bo‘yicha
chuqur bilimlarni, kasb faoliyati ko‘nikmalari va uquvlarini shakllantirishga zamin yaratish.
OLIY O‘QUV YURTIDAN KEYINGI TA’LIM DOIRASIDA:
Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlarni sifatli
tayyorlashni ta’minlash, shuningdek, ilmiy tadqiqot ishlarini olib borishda doktorant,
mustaqil izlanuvchi va izlanuvchilarga ilmiy va o‘quv-metodik yordam ko‘rsatish.
KADRLAR MALAKASINI OSHIRISH VA ULARNI QAYTA TAYYORLASH
DOIRASIDA:
Davlat yong‘in xavfsizligi xizmati xodimlarining
kasbiy darajasini muntazam oshirish asosida ularning qonunchilik normalari, sohaga
oid nazariy bilimlar hamda fundamental va amaliy ilmiy tadqiqotlar natijalari, texnologik
taraqqiyot va yong‘in xavfsizligini ta’minlash masalalari bo‘yicha innovatsiyalar,
shuningdek, yong‘inlarning oldini olishni tashkil etishning zamonaviy uslublari
sohasidagi so‘nggi yutuqlarni tinlovchilarga chuqur o‘rgatish;
Davlat ahamiyatiga molik o‘ta muhim yoki yong‘in
va portlash xavfi yuqori bo‘lgan ob’ektlar, maxsus tarmoqlar, tadbirkorlik sub’ektlari
hamda vazirlik va tashkilotlarning muhandis-texnik xodimlarini o‘rnatilgan tartibda
yong‘in xavfsizligi asoslariga o‘qitish.
ILMIY-TADQIQOT FAOLIYATI DOIRASIDA:
Ilmiy-pedagogik kadrlarni tayyorlash, yong‘in va
texnosfer xavfsizlikni ta’minlash bilan bog‘liq muammolar yuzasidan fundamental
va amaliy tadqiqotlarni o‘tkazish, ularning natijalarini ta’limni fan va ishlab
chiqarish bilan integratsiya qilgan holda amaliyotga tadbiq etish, jumladan:
·
Mutaxassislik bo‘yicha ilmiy-tadqiqot
ishlarini bajarish, kasb faoliyatining ko‘zlangan natijalariga erishishda jarayonlarni
modellashtirish va tizimli yondashish borasidagi ilmiy bilim, amaliy o‘quv va ko‘nikmalarini shakllantirish;
·
Tegishli ilmiy-tadqiqot institutlari
va ilmiy markazlarda yong‘in xavfsizligini ta’minlashga oid dolzarb mavzular bo‘yicha
ilmiy tadqiqotlar hamda fanlarni o‘qitish metodikasi bo‘yicha izlanishlar olib borish;
·
Ilmiy tadqiqotlar o‘tkazish hamda
yangi ilmiy va amaliy natijalar olish, ularni ishlash va baholash;
·
Internet tarmog‘ida yong‘in xavfsizligiga
oid eng yangi ilmiy yutuqlar haqidagi ma’lumotlarni maqsadga yo‘nalgan holda izlash,
topish va ulardan samarali foydalanish;
·
Yong‘inlarning oldini olish va
ularni o‘chirishga oid ilmiy to‘plamlar, mahalliy va horijiy ilmiy-tadqiqot yutuqlarini o‘rganish;
·
Yong‘in xavfsizligini ta’minlashdagi
muammolar va dolzarb masalalar echimiga qaratilgan ilmiy izlanishlarni bajarishda
bevosita ishtirok etish;
·
Respublikamizda yong‘in xavfsizligini
ta’minlash, ilmiy yondashuv orqali yong‘inlarning oldini olishning yangicha metodlari
va vositalarini yaratish bo‘yicha fundamental va amaliy tadqiqotlar olib borish;
·
Vazirliklar, Davlat idoralari,
korxona va tashkilotlarga tegishli ob’ektlarning yong‘in xavfsizligini ta’minlash
chora-tadbirlarini ishlab chiqishga, shuningdek, yangi turdagi texnik ishlanmalar,
buyumlar, materiallar va yangi konstruktorlik ishlanmalarning namunalarini sinash
va keyinchalik ularni ishlab chiqarishga tatbiq qilish ishlari bo‘yicha amaliy yordam
berish;
·
Sohada import ulushini kamaytirish
va mahalliylashtirish dasturini bajarilishini ta’minlash maqsadida mahalliy xom
ashyolar asosida zamonaviy yong‘in-texnik ishlanma, vositalar va materiallarni yaratish
bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishlarini rivojlantirish;
·
Yong‘in xavfsizligi sohasidagi
texnik reglamentlar, standartlar, normalar, qoidalar va boshqa normativ hujjatlar
ishlab chiqilishida ishtirok etish;
·
Kafedra qoshida iqtidorli kursantlar
ilmiy to‘garagi ishini tashkil etish, kursant/tinglovchilarni fan yutuqlari, ilmiy
ishlanmalar, maxsus va boshqa adabiyotlar bilan ishlashini, muammo va kamchiliklar
ustida muntazam shug‘ullanishlarini ta’minlash;
·
Ilmiy-tadqiqot natijalarini va
ishlanmalarni amaliyotga tatbiq etish.
KAFEDRADA
O‘QITILADIGAN FANLAR:
·
Texnologik jarayonlar yong‘in xavfsizligi
(TJYOX);
·
Elektr qurilmalari yong‘in xavfsizligi
(EQYOX);
·
Elektrotexnika va elektronika (ETvaE);
·
Ishlab chiqarish va yong‘in o‘chirish
avtomatikasi (ICHvaYOO‘A);
·
Majmuaviy xavfsizlik tizimlari (MXT);
·
Yonish va portlash nazariyasi
(YOvaPN);
·
Yong‘inlar rivojlanishi va o‘chirishning
fizik-kimyoviy asoslari (YORvaO‘FKA);
·
Texnosferada yong‘inlar rivojlanishi
va o‘chirishning fizik-kimyoviy asoslari (TYORvaO‘FKA);
·
Sanoat korxonalarida texnosfer
xavfsizlik (SKTX);
·
Neftgaz va kimyo ishlab chiqarish
korxonalarida texnosfer xavfsizlik (NvaKICHKTX);
·
Elektr qurilmalarining yong‘in
va portlash xavfsizligi (EQYOvaPX);
·
Ishlab chiqarish texnologik jarayonlarida
yong‘inlarning oldini olish (ICHTJYOOO);
·
Texnik tizimlarning ishonchliligi
va texnogen tavakkalchilik (TTIvaTT).
KAFEDRA FAOLIYATI:
TA’LIM
Texnologik jarayonlar yong‘in xavfsizligi kafedrasi
Institutning ixtisoslik fanlarini o‘z ichiga olgan kafedra hisoblanib, kafedra professor-o‘qituvchilari
tomonidan biriktirilgan ixtisoslik fanlaridan oliy ta’lim doirasida «Yong‘in xavfsizligi» va «Texnosfera xavfsizligi» mutaxassisliklari
bo‘yicha kursantlar, Davlat yong‘in xavfsizligi xizmati rahbar kadrlarni tayyorlash
oliy kurslarida tinglovchilar, kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash
doirasida Davlat yong‘in xavfsizligi xizmatining xodimlari va davlat ahamiyatiga
ega bo‘lgan o‘ta muhim davlat ahamiyatiga molik va yong‘in-portlash xavfi yuqori
ob’ektlarning rahbar va injener-texnik xodimlari bilan ma’ruza, amaliy (maskan)
va laboratoriya mashg‘ulotlari olib boriladi. Kafedraga biriktirilgan fanlar bo‘lajak
yong‘in xavsizligi xizmati xodimlarini mutaxassis sifatida shaklantirishda muxim
axamiyat kasb etishini inobatga olgan holda, fanlarni o‘qitishda aloxida e’tibor
nazariy bilimlarni amaliyot bilan uyg‘unlikda olib borilishiga qaratilgan.
Mashg‘ulotlarni olib borishda zamonaviy o‘qitishning
texnik vositalari va pedagogik texnologiyalardan samarali foydalaniladi. Ishchi
dasturlarga muvofiq bevosita sanoat korxonalarida o‘tkazilishi lozim bo‘lgan maskan
mashg‘ulotlari uchun alohida dars soatlari ajratilgan.
ILM-FAN
Hozirgi kunda kafedrada 1 nafar texnika fanlari
doktori va 1 nafar kimyo fanlari nomzodi ilmiy darajasiga ega bo‘lgan mutaxassis
hodimlar faoliyat yuritib kelmoqda. Ularning 1 nafari O‘zR FA akademigi, texnika
fanlari doktori va 1 nafari «Dotsent» ilmiy unvoniga egalar. Shuningdek, kafedraning
barcha professor-o‘qituvchilar tarkibi tomonidan doimiy ravishda ilmiy izlanishlar
olib borilishi va ilmiy ishlar natijalarining o‘quv jarayoniga keng joriy etilishi
yo‘lga qo‘yilgan. Kafedraning «Ishlab chiqarish korxonalari texnologik jarayonlari
va elektr qurilmalarining yong‘in xavfsizligini ta’minlashning dolzarb masalalari»
nomli Bosh ilmiy mavzusi yuzasidan professor-o‘qituvchilar tarkibi tomonidan olib
borilgan ilmiy-tadqiqot ishlari natijasida 6 ta ixtirolar uchun patentlar olingan.
Har yili ilmiy maqolalar va ma’ruza
tezislari chet el va respublika ilmiy jurnallarida hamda konferensiya materiallari to‘plamlarida chop etib borilmoqda.
Hozirgi kunda kafedraning 5 nafar xodimi tomonidan
falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun ilmiy tadqiqot ishlari bilan
faol shug‘ullanmoqdalar.